حقیقتا پاسخ این سوال «خیر» است. علت آن نیز مساله ای است که در کل سیستم آموزش عالی کشور ما فراگیر است، به عبارت دیگر فاصله زیادی بین آنچه که دانشجویان در دانشگاه ها می آموزند با آنچه که در دنیای کسب و کار نیاز است وجود دارد. نکته دیگر اینکه متاسفانه فارغ التحصیلان ما تصور می کنند که پس از اتمام تحصیلات دیگر نیاز به هیچ تلاش و آموزشی ندارند، در حالی که در دانشگاه فقط مبانی را آموخته اند و تازه اول راه هستند و می بایست با تلاش و تجربه خود را با نیازهای کسب و کار واقعی در جامعه تطابق دهند. بنابراین با همه احترامی که برای هم رشته ای های خود قائل هستیم، اما اعتراف می کنیم فردی که در رشته آمار تحصیلات دارد، واقعا ممکن است یک آزمون فرضیه ساده با نرم افزار اس پی اس اس را به درستی به انجام نرساند (مثلا پس از محاسبه مقدار احتمال در یک آزمون، نداند که مقدار احتمال کمتر از پنج صدم منجر به رد فرض اچ صفر می گردد یا عدم رد آن). آنچه که باعث شده ما به عنوان «تحلیل آماری آرمان پژوهان» آمادگی قبول سفارشات پردازش و تحلیل آماری را اعلام نماییم، تحصیلات مقطع کارشناسی ارشد در رشته آمار به علاوه تجربیات کسب شده و آموختن هایی است که طی بیش از ۱۲ سال تجربه و حین انجام پروژه ها و طرح های آماری بدست آورده ایم.
قبل از هر چیز لازم است تاکید شود که آمار علمی است که به جرات می توان گفت در اکثر رشته های علمی و دانشگاهی کاربرد دارد، زیرا مبنای علمی تصمیم سازی و تصمیم گیری می باشد. حقیقت این است که در برخی رشته ها و تخصص هایی که با ابزار تحلیل آماری سر و کار زیادی دارند و طی دوران تحصیل واحدهای زیادی را در ارتباط با آمار گذرانده اند، انتظار استاد این است که دانشجو به طور کامل شیوه کار با نرم افزار آماری را یاد گرفته و خود نسبت به آزمون فرضیات پایان نامه خویش اقدام نماید. البته تعداد این رشته ها خیلی کم است. بهرحال صحبت آخر در این زمینه را استاد راهنما باید بگوید و تشخیص ایشان مهم است. اما در حالت دوم و در نود و نه درصد موارد با توجه به اینکه تخصصی که دانشجو مشغول فراگیری آن است ماهیتا با فضای انجام یک تحلیل تخصصی با نرم افزاری پیچیده مانند نرم افزار آماری spss تفاوت می کند، واقعا انتظار نمی رود دانشجو وارد فضای تخصصی علم دیگری شده و بتواند همانند یک فردی که سالها در زمینه آمار به تحصیل و تجربه پرداخته است به انجام کار بپردازد. لذا در این موارد دانشجو مجاز است که تخصص یک مشاور آماری با تجربه را به کار گیرد و کار پایان نامه خود را یک گام اساسی به جلو ببرد. این حالت زمانی نمود واقعی پیدا می کندکه نیاز به کار با نرم افزاری بسیار پیچیده مانند لیزرل یا ایویوز بوجود می آید و واقعا تعداد افرادی که توانایی انجام تحلیل با این نرم افزارها را دارند بسیار بسیار کم هستند. حالت سومی نیز وجود دارد که دانشجو به یک متخصص آمار و پردازش های آماری مراجعه نموده و از وی درخواست می نماید شیوه انجام کار با نرم افزار آماری و اصول آماری آن را به وی آموزش دهد. در این حالت یافتن فرد آموزش دهنده بسیار مشکل است. بعلاوه حجم و پیچیدگی مسائل آموزشی، تعداد ساعات زیادی که باید به این کار اختصاص یابد و حق الزحمه زیاد باعث می شود عملا از این روش و حالت صرف نظر شود.
نرم افزار اس پی اس اس یا spss را می توان محبوب ترین نرم افزار آماری در ایران دانست. این نرم افزار که قدمت بسیار طولانی داشته و تاکنون نسخه های زیادی از آن منتشر شده است، ایده آل برای انجام آزمون ها و روش های آماری، خصوصا برای رشته های علوم انسانی که دارای پرسشنامه هستند، می باشد و می توان با به کارگیری آن برای آزمون فرضیات تحقیق یا پروپوزال و قبول یا رد آن اقدام نمود. داشتن شناخت کافی از علم آمار و تخصص برای تحلیل خروجی های این نرم افزار تحلیل آماری لازم است.
تحلیل آماری فی نفسه به معنی پردازش داده ها و اطلاعات بر اساس روشهای علم آمار می باشد و برای هر گونه اطلاعات و داده ها و هر پژوهشی کاربرد دارد. از آنجایی که بخش اعظم پژوهش ها در کشور ما توسط دانشجویان مقاطع تحصیلی تکمیلی انجام می شود، که انجام پژوهش توسط آنان در نگارش و تدوین پایان نامه نمود دارد، لذا تحلیل آماری پایان نامه به معنی تجزیه و تحلیل پرسشنامه ها، آزمایشات و داده های پایان نامه های دانشجویی و تصمیم گیری در خصوص قبول و یا رد فرضیات تحقیق پایان نامه ها می باشد.
تحلیل آماری یا تجزیه و تحلیل آماری ، عبارتست از انجام عمل پردازش، توصیف و استنباط در خصوص مجموعه ای از داده ها و مشاهدات، بر اساس اصول علم آمار. در تحلیل آماری همواره فرضیه هایی از قبل توسط محقق تعریف شده است و تحلیلگر آماری به کمک علم آمار و نرم افزار آماری در خصوص قبول و یا رد فرضیه های تحقیق اعلام نظر می کند. نتیجه تجزیه و تحلیل آماری در قالب یک گزارش مدون ارائه می گردد. تحلیل آماری می تواند مدیران را به تصمیم گیری های علمی و اصولی رهنمون باشد. البته فرض بر صحت داده ها و اطلاعات است که صحت سنجی داده ها نیز می تواند یکی از ابعاد تحلیل های آماری باشد. تحلیل آماری اجبارا توسط نرم افزارهای آماری انجام می گردد که این نرم افزارها بر اساس اصول علم آمار تهیه شده و نگارش یافته اند. چنانچه هدف پردازش داده و کشف روابط بین متغیرها و نتیجه گیری از مشاهدات باشد و از قبل فرضیاتی تعیین نشده باشد، عملا داده کاوی صورت گرفته است.